De beelden van Hanneke Wetzer
Eind november 2018, vlak voor de opening van de expositie intimate Particles, sprak ik Hanneke Wetzer. Dit interview is het resultaat van dat gesprek.
"Ik streef ernaar je een andere werkelijkheid te laten zien: aannemelijk, maar niet zoals het is."
Je praat liever niet over je werk weet ik.
Mijn verhouding met woorden is lastig. Ik herinner me dat ik als jong meisje achter in de auto zat bij mijn ouders, we reden over een viaduct. Ineens bedacht ik dat de hoeveelheid woorden die je hebt als mens, beperkt is. Als een vat, dat gewoon leeg kan raken. Toen heb ik besloten om een tijdje niet te praten.
Taal met woorden is precies, het strijkt iets glad en dan is het nog maar één ding. Ik ervaar taal als een benauwend keurslijf. Maar beelden staan buiten de taal van de woorden en zijn vrijer. Iedereen kijkt op zijn eigen manier. De taal van beelden is universeel en een beeld kan van alles betekenen.
Mijn werk zit eerst in mijn brein. Soms word ik ’s ochtends wakker met een idee en dan moet ik dat maken. Dat doe ik, en dat is het dan. Erover praten voegt dan niets meer toe. Ik heb liever dat mensen naar mijn werk kijken.
Wat voor soort werk maak je?
Waar ik naar streef is dat mijn werk je iets laat zien van een andere werkelijkheid. Een andere wereld, maar waar je nog steeds wel iets van de realiteit herkent. Vreemd en nieuw, en tegelijkertijd aannemelijk. De gewone conventies werken in die omgeving niet, en dat geeft vrijheid.
Graficus M.C. Escher is iemand die dat heel goed kan: hij richt een wereld in die enigszins lijkt op de realiteit, maar het toch weer helemaal niet is. Hij combineert heel slim allerlei elementen van de realiteit met het onmogelijke. En zo neem ik de kijker ook mee. Ik zou willen dat onze echte wereld ook zonder conventies was. Iedereen zou dan zichzelf kunnen zijn, los van vaste stramienen.
Ik wil dat mensen blijven kijken, zichzelf uitgenodigd voelen om conventies te bevragen. Dat doe ik door hun wereld op te rekken, deuren open te maken. Als iemands werkelijkheid een ballon zou zijn, dan wil ik die ballon net iets verder opblazen. Maar ik ga niet door tot het knalt: ik beweeg me heel zorgvuldig op een grensvlak. Provoceren werkt niet, dan wenden mensen zich af en stopt de verbinding. En als je wereld groter is, dan kun je je hoofd wat meer van links naar rechts bewegen. En dan zie je dat daar in een hoek van je gezichtsveld misschien nog een ander licht schijnen. Er zijn uiteindelijk vele lonkende punten aan de horizon te zien.
Hoe wil je dat mensen naar je werk kijken?
Mensen mogen opgeslokt worden door een werk, het mag ze aan het denken zetten. Soms nemen mensen contact met me op, een paar dagen nadat ze werk van me hebben gezien, om te vertellen dat het ze iets gebracht heeft.
Lachen bij mijn werk mag! Ik heb bijvoorbeeld twee jaar geleden bij een project in de openbare ruimte in de Berenkuil van Eindhoven een hele grote vagina geschilderd. Kinderen wilden graag met die vagina op de foto. Soms zag ik ouders dan enigszins verwonderd of juist bedenkelijk kijken. Ik geniet van het gegiebel en hoe dan een vagina toch toegankelijk en benaderbaar is.
Ook al praat je niet graag over je werk: wat kun je wèl vertellen over je Beings?
De Beings ontstaan op een hele meditatieve manier. Ik ben niet echt bezig met het uitdrukken van een gedachte. Mijn aandacht gaat naar hoe ik verschillende lijnen kan koppelen in het beeld. Het ontstane “lichaam” hoeft van mij niet te kloppen, maar uiteindelijk worden het steeds beelden die op een of andere manier samenhang hebben en aannemelijk zijn. Ze worden als bevreemdend ervaren, totdat er identificatie plaatsvindt. Er is altijd wel een Being waar je jezelf of bijvoorbeeld je partner in herkent.
Iedereen ziet wat anders in mijn Beings. Het zijn nooit portretten of specifieke personen die ik afbeeld. Laatst kocht iemand een Being omdat ze daarin de mooie billen van haar vriend in herkende. En ik dacht: waar zie jij billen?! Ik houd ervan dat de Beings zoveel mogelijkheden geven voor persoonlijke invulling. De kijker maakt het werk af.
De tentoonstelling Intimate Particles is tot en met 13 januari 2019 te zien in het van Abbe huis. https://www.albertvanabbehuis.com/intimate-particles
